弟子规全文注音
zǒng xù
总叙
dì zǐ guī shèng rén xùn shǒu xiào tì cì jǐn xìn
弟子规 圣人训 首孝弟 次谨信
fàn ài zhòng ér qīn rén yǒu yú lì zé xué wén
泛爱众 而亲仁 有余力 则学文
rù zé xiào
入则孝
fù mǔ hū yìng wù huǎn fù mǔ mìng xíng wù lǎn
父母呼 应勿缓 父母命 行勿懒
fù mǔ jiào xū jìng tīng fù mǔ zé xū shùn chéng
父母教 须敬听 父母责 须顺承
dōng zé wēn xià zé jìng chén zé xǐng hūn zé dìng
冬则温 夏则凊 晨则省 昏则定
chū bì gào fǎn bì miàn jū yǒu cháng yè wú biàn
出必告 反必面 居有常 业无变
shì suī xiǎo wù shàn wéi gǒu shàn wéi zǐ dào kuī
事虽小 勿擅为 苟擅为 子道亏
wù suī xiǎo wù sī cáng gǒu sī cáng qīn xīn shāng
物虽小 勿私藏 苟私藏 亲心伤
qīn suǒ hào lì wèi jù qīn suǒ wù jǐn wèi qù
亲所好 力为具 亲所恶 谨为去
shēn yǒu shāng yí qīn yōu dé yǒu shāng yí qīn xiū
身有伤 贻亲忧 德有伤 贻亲羞
qīn ài wǒ xiào hé nán qīn zēng wǒ xiào fāng xián
亲爱我 孝何难 亲憎我 孝方贤
qīn yǒu guò jiàn shǐ gēng yí wú sè róu wú shēng
亲有过 谏使更 怡吾色 柔吾声
jiàn bú rù yuè fù jiàn hào qì suí tà wú yuàn
谏不入 悦复谏 号泣随 挞无怨
qīn yǒu jí yào xiān cháng zhòu yè shì bù lí chuáng
亲有疾 药先尝 昼夜侍 不离床
sāng sān nián cháng bēi yè jū chù biàn jiǔ ròu jué
丧三年 常悲咽 居处变 酒肉绝
sāng jìn lǐ jì jìn chéng shì sǐ zhě rú shì shēng
丧尽礼 祭尽诚 事死者 如事生
chū zé tì
出则弟
xiōng dào yǒu dì dào gōng xiōng dì mù xiào zài zhōng
兄道友 弟道恭 兄弟睦 孝在中
cái wù qīng yuàn hé shēng yán yǔ rěn fèn zì mǐn
财物轻 怨何生 言语忍 忿自泯
huò yǐn shí huò zuò zǒu zhǎng zhě xiān yòu zhě hòu
或饮食 或坐走 长者先 幼者后
zhǎng hū rén jí dài jiào rén bù zài jǐ jí dào
长呼人 即代叫 人不在 已即到
chēng zūn zhǎng wù hū míng duì zūn zhǎng wù xiàn néng
称尊长 勿呼名 对尊长 勿见能
lù yù zhǎng jí qū yī zhǎng wú yán tuì gōng lì
路遇长 疾趋揖 长无言 退恭立
qí xià mǎ chéng xià jū guò yóu dài bǎi bù yú
骑下马 乘下车 过犹待 百步余
zhǎng zhě lì yòu wù zuò zhǎng zhě zuò mìng nǎi zuò
长者立 幼勿坐 长者坐 命乃坐
zūn zhǎng qián shēng yào dī dī bù wén què fēi yí
尊长前 声要低 低不闻 却非宜
jìn bì qū tuì bì chí wèn qǐ duì shì wù yí
进必趋 退必迟 问起对 视勿移
shì zhū fù rú shì fù shì zhū xiōng rú shì xiōng
事诸父 如事父 事诸兄 如事兄
jǐn
谨
zhāo qǐ zǎo yè mián chí lǎo yì zhì xī cǐ shí
朝起早 夜眠迟 老易至 惜此时
chén bì guàn jiān shù kǒu biàn niào huí zhé jìng shǒu
晨必盥 兼漱口 便溺回 辄净手
guān bì zhèng niǔ bì jié wà yǔ lǚ jù jǐn qiè
冠必正 纽必结 袜与履 俱紧切
zhì guān fú yǒu dìng wèi wù luàn dùn zhì wū huì
置冠服 有定位 勿乱顿 致污秽
yī guì jié bú guì huá shàng xún fèn xià chèn jiā
衣贵洁 不贵华 上循分 下称家
duì yǐn shí wù jiǎn zé shí shì kě wù guò zé
对饮食 勿拣择 食适可 勿过则
nián fāng shào wù yǐn jiǔ yǐn jiǔ zuì zuì wéi chǒu
年方少 勿饮酒 饮酒醉 最为丑
bù cōng róng lì duān zhèng yī shēn yuán bài gōng jìng
步从容 立端正 揖深圆 拜恭敬
wù jiàn yù wù bǒ yǐ wù jī jù wù yáo bì
勿践阈 勿跛倚 勿箕踞 勿摇髀
huǎn jiē lián wù yǒu shēng kuān zhuǎn wān wù chù léng
缓揭帘 勿有声 宽转弯 勿触棱
zhí xū qì rú zhí yíng rù xū shì rú yǒu rén
执虚器 如执盈 入虚室 如有人
shì wù máng máng duō cuò wù wèi nán wù qīng lüè
事勿忙 忙多错 勿畏难 勿轻略
dòu nào chǎng jué wù jìn xié pì shì jué wù wèn
斗闹场 绝勿近 邪僻事 绝勿问
jiāng rù mén wèn shú cún jiāng shàng táng shēng bì yáng
将入门 问孰存 将上堂 声必扬
rén wèn shuí duì yǐ míng wú yǔ wǒ bù fēn míng
人问谁 对以名 吾与我 不分明
yòng rén wù xū míng qiú tǎng bù wèn jí wéi tōu
用人物 须明求 倘不问 即为偷
jiè rén wù jí shí huán hòu yǒu jí jiè bù nán
借人物 及时还 后有急 借不难
xìn
信
fán chū yán xìn wéi xiān zhà yǔ wàng xī kě yān
凡出言 信为先 诈与妄 奚可焉
huà shuō duō bù rú shǎo wéi qí shì wù nìng qiǎo
话说多 不如少 惟其是 勿佞巧
jiān qiǎo yǔ huì wū cí shì jǐng qì qiè jiè zhī
奸巧语 秽污词 市井气 切戒之
jiàn wèi zhēn wù qīng yán zhī wèi dì wù qīng chuán
见未真 勿轻言 知未的 勿轻传
shì fēi yí wù qīng nuò gǒu qīng nuò jìn tuì cuò
事非宜 勿轻诺 苟轻诺 进退错
fán dào zì zhòng qiě shū wù jí jí wù mó hū
凡道字 重且舒 勿急疾 勿模糊
bǐ shuō cháng cǐ shuō duǎn bù guān jǐ mò xián guǎn
彼说长 此说短 不关己 莫闲管
jiàn rén shàn jí sī qí zòng qù yuǎn yǐ jiàn jī
见人善 即思齐 纵去远 以渐跻
jiàn rén è jí nèi xǐng yǒu zé gǎi wú jiā jǐng
见人恶 即内省 有则改 无加警
wéi dé xué wéi cái yì bù rú rén dāng zì lì
唯德学 唯才艺 不如人 当自砺
ruò yī fú ruò yǐn shí bù rú rén wù shēng qī
若衣服 若饮食 不如人 勿生戚
wén guò nù wén yù lè sǔn yǒu lái yì yǒu què
闻过怒 闻誉乐 损友来 益友却
wén yù kǒng wén guò xīn zhí liàng shì jiàn xiāng qīn
闻誉恐 闻过欣 直谅士 渐相亲
wú xīn fēi míng wéi cuò yǒu xīn fēi míng wéi è
无心非 名为错 有心非 名为恶
guò néng gǎi guī yú wú tǎng yǎn shì zēng yì gū
过能改 归于无 倘掩饰 增一辜
fàn ài zhòng
泛爱众
fán shì rén jiē xū ài tiān tóng fù dì tóng zài
凡是人 皆须爱 天同覆 地同载
xìng gāo zhě míng zì gāo rén suǒ zhòng fēi mào gāo
行高者 名自高 人所重 非貌高
cái dà zhě wàng zì dà rén suǒ fú fēi yán dà
才大者 望自大 人所服 非言大
yǐ yǒu néng wù zì sī rén suǒ néng wù qīng zī
己有能 勿自私 人所能 勿轻訾
wù chǎn fù wù jiāo pín wù yàn gù wù xǐ xīn
勿谄富 勿骄贫 勿厌故 勿喜新
rén bù xián wù shì jiǎo rén bù ān wù huà rǎo
人不闲 勿事搅 人不安 勿话扰
rén yǒu duǎn qiè mò jiē rén yǒu sī qiè mò shuō
人有短 切莫揭 人有私 切莫说
dào rén shàn jí shì shàn rén zhī zhī yù sī miǎn
道人善 即是善 人知之 愈思勉
yáng rén è jì shì è jí zhī shèn huò qiě zuò
扬人恶 即是恶 疾之甚 祸且作
shàn xiāng quàn dé jiē jiàn guò bù guī dào liǎng kuī
善相劝 德皆建 过不规 道两亏
fán qǔ yǔ guì fēn xiǎo yǔ yí duō qǔ yí shǎo
凡取与 贵分晓 与宜多 取宜少
jiāng jiā rén xiān wèn jǐ jǐ bú yù jí sù yǐ
将加人 先问己 己不欲 即速已
ēn yù bào yuàn yù wàng bào yuàn duǎn bào ēn cháng
恩欲报 怨欲忘 抱怨短 报恩长
dài bì pú shēn guì duān suī guì duān cí ér kuān
待婢仆 身贵端 虽贵端 慈而宽
shì fú rén xīn bù rán lǐ fú rén fāng wú yán
势服人 心不然 理服人 方无言
qīn rén
亲仁
tóng shì rén lèi bù qí liú sú zhòng rén zhě xī
同是人 类不齐 流俗众 仁者希
guǒ rén zhě rén duō wèi yán bú huì sè bú mèi
果仁者 人多畏 言不讳 色不媚
néng qīn rén wú xiàn hǎo dé rì jìn guò rì shǎo
能亲仁 无限好 德日进 过日少
bù qīn rén wú xiàn hài xiǎo rén jìn bǎi shì huài
不亲仁 无限害 小人进 百事坏
yú lì xué wén
余力学文
bú lì xíng dàn xué wén zhǎng fú huá chéng hé rén
不力行 但学文 长浮华 成何人
dàn lì xíng bù xué wén rèn jǐ jiàn mèi lǐ zhēn
但力行 不学文 任己见 昧理真
dú shū fǎ yǒu sān dào xīn yǎn kǒu xìn jiē yào
读书法 有三到 心眼口 信皆要
fāng dú cǐ wù mù bǐ cǐ wèi zhōng bǐ wù qǐ
方读此 勿慕彼 此未终 彼勿起
kuān wéi xiàn jǐn yòng gōng gōng fū dào zhì sè tōng
宽为限 紧用功 工夫到 滞塞通
xīn yǒu yí suí zhá jì jiù rén wèn qiú què yì
心有疑 随札记 就人问 求确义
fáng shì qīng qiáng bì jìng jī àn jié bǐ yàn zhèng
房室清 墙壁净 几案洁 笔砚正
mò mó piān xīn bù duān zì bú jìng xīn xiān bìng
墨磨偏 心不端 字不敬 心先病
liè diǎn jí yǒu dìng chù dú kàn bì huán yuán chù
列典籍 有定处 读看毕 还原处
suī yǒu jí juàn shù qí yǒu quē huài jiù bǔ zhī
虽有急 卷束齐 有缺坏 就补之
fēi shèng shū bǐng wù shì bì cōng míng huài xīn zhì
非圣书 屏勿视 敝聪明 坏心志
wù zì bào wù zì qì shèng yǔ xián kě xún zhì
勿自暴 勿自弃 圣与贤 可驯致
部分读音注释:
◇「首孝弟 次谨信」:「弟」读音tì,通「悌」;
◇「出必告 反必面」:「告」读音ɡù为古音,今音ɡào;
◇「对尊长 勿见能」:「见」读音xiàn,通「现」;
◇「骑下马 乘下车」:「车」读音jū为古音,今音chē;
◇「老易至 惜此时」:「惜」读音xī,另有读音xí;
◇「便溺回 辄净手」:「溺」读音niào,通「尿」,指小便;
◇「上循分 下称家」:「分」读音fèn,指身份;「称」读音chèn,意为相称;
◇「勿践阈 勿跛倚 勿箕踞 勿摇髀」:「阈」读音yù第四声,意为门槛;「跛倚」读音bǒ yǐ,「跛」是指一只脚斜站着;「跛倚」是指身子歪曲斜倚;「箕踞」读音jī jù,是指坐着时双脚展开像簸箕或是虎踞的样子;「摇髀」,是指抖腿或摇臀,「髀」读音bì,指大腿;
◇「人问谁 对以名」:「谁」读音shuí,另有读音shéi;
◇「知未的 勿轻传」:「的」读音dì第四声,意为真实、确实;
◇「勿急疾 勿模糊」:「糊」hū ,另有读音hú、hu;
◇「纵去远 以渐跻」:「跻」读音jī,意为上升;
◇「行高者 名自高」:「行」读音为xìnɡ第四声,意为德行;
◇「人所能 勿轻訾」:「訾」读音为zī第一声,意为口毁;
◇「非圣书 屏勿视」:「屏」读音bǐnɡ,通「摒」,意为放弃,除去;
◇「圣与贤 可驯致」:「驯」读音xún第二声,意为逐渐。